با توجه به تاریخچه استفاده از بتن اکسپوز در معماری، انگیزه های معماران مدرن گرا در بکارگیری بتن اکسپوز در بنا ها مزایای آن بوده است
از جمله مزایای استفاده از بتن اکسپوز میتوان به موارد زیر اشاره کرد
به طور کلی به هر بتنی که به صورت نمایان در معماری استفاده میشه رو میشه بتن اکسپوز گفت.
همواره بتن برای هر قطعه و کاربری باید طراحی شود که میتوان برای اطلاعات بیشتر به کتابهایی در رابطه با طرح اختلاط بتن مراجعه کرد، ولی به صورت ساده با توجه به عنوان این نوشته هدف ما گمراه کردن شما نیست و میخواهیم اطلاعات کاربردی در رابطه با بتن اکسپوز در اختیار شما قرار دهیم.
فرض ما برای بیان ساده در مورد بتن اکسپوز ساخت یک قطعه تایل بتن اکسپوز یا پنل بتن اکسپوز میباشد.
اولین نکته در طرح اختلاط بتن اکسپوز این است که ضخامت پنل ساخته شده چقدر خواهد بود؟
به طور مثال ما ضخامت 3 سانتیمتر را برای طرح انتخاب میکنیم. دانه بندی ماسه ( یا فیلر) که بخش بزرگی از بتن ما را تشکیل میدهد طبق آیین نامه بتن نباید قطر آن از 5 میل (1/6 تا 1/8 بحرانی ترین ضخامت) تجاوز کند.
انواع ماسه با توجه به مناطق گوناگون در ایران و در دسترس بودن آن برای شما متفاوت است. به طور مثال یکی از بهترین و با کیفیت ترین ماسه ها ماسه شهریار هست.
نکته دوم استفاده از شن در قطعات ضخامت کم باعث شن نما شدن بتن اکسپوز و قطعه شما میگردد.
نکته سوم استفاده از سیمان مناسب که در این مورد بهترین گزینه سیمان تیپ دو میباشد. مقدار استفاده سیمان در بتن باتوجه به طرح اختلاط به دست می اید ولی به طور معمول 400 کیلوگرم در متر مکعب مقدار مناسبی برای ماسه بدون خاک و آلودگی پیشنهاد میگردد. در صورت در دسترس نبودن ماسه مناسب باید مقدار سیمان را برای چسبندگی بیشتر افزایش دهید.
نکته چهارم این که از ریز دانه های خنثی مثل سیلیس میتوانید برای کیفیت سطح بتن اکسپوز در بتن نیز استفاده کنید. مقدار استفاده آن با توجه به ماسه مورد استفاده قرار گرفته مشخص میگردد ولی به بیان ساده حداکثر ده درصد مقدار ماسه استفاده کنید.
نکته پنجم مقدار آب بتن با توجه به رطوبت ماسه و مقدار سیمان مصرفی مشخص میگردد. که بهترین مقدار آب به سیمان 25 درصد وزنی سیمان میباشد ولی به دلیل کاربردی نبودن این مقدار شما مجبور به استفاده بیشتر از آب هستید تا حدود 35 درصد وزنی سیمان.
استفاده از روان کننده ها (هر مدل روان کننده که تهیه میکیند مقدار معینی را برای استفاده نسبت به وزن سیمان دارد) به شما کمک میکند که آب کمتری در بتن استفاده کنید کیفت بتن بالا برود.
نکته ششم افزودن رنگ به بتن در حالت های خاص حداکثر 3 درصد وزن سیمان است. رنگ معدنی به طور کلی به عنوان ناخالصی به بتن اضافه میگردد. پس هرچقدر کیفیت رنگ بهتر باشد مقدار کمتری به بتن اضافه میشود.
بهترین روش همزدن بتن روش مکانیکی است. امرروزه انواع میکسر بتن در بازار وجود دارد که در توان ها و ظرفیت های گوناگون میتوان آنها رو تهیه کرد.
روشی که ما تا امروز تجربه کردیم این است که ابتدا مواد افزودنی را به اب بتن اضافه کرده و در میکسر در حد یک یا دو دقیقه خوب مخلوط شوند ، سپس سیمان اضافه گردد، پس از چند دقیقه ماسه به آن اضافه شود و حدود 5 تا ده دقیقه کاملا با هم مخلوط گردد و سپس در مدت کمتر از ده دقیقه در قالب ریخته شود.
بهترین جنس برای قالب پلاستیک و لاستیک (ترموست ها و ترموپلاستیک ها) میباشد به دلیل فرم پذیری اسان و مقاومت بالا در مقابل بتن.
با توجه به وزن بتن در هر پنل ضخامت قالب نیز مشخص میگردد.
میتوان از چوب ، آهن و شیشه نیز برای قالب بتن اکسپوز استفاده کزد.
نکته مهم و کلیدی در بتن اکسپوز، قالب هست ، هرچقدر که بتن شما باکیفیت باشد ولی قالب مناسبی انتخاب نکرده باشید کیفیت ظاهر بتن اکسپوز شما زیبا نمیگردد.
نکته اخر اگر در فکر تولید بتن اکسپوز در خانه هستید یا کارگاه کوچک هستید کار خیلی سختی هست ولی نشدنی نیست. یکی از مشکلات تهیه متریال هست
به طور معمول مواد معدنی به صورت تنی قابل تهیه هست و در خانه و کارگاه کوچک امکان دپو نیست . مواد افزودنی بتن نیز با قیمت های خیلی بالا در بسته بندی 20 کیلویی یا بیشتر قابل تهیه هست باتوجه به مقدار کم تولید شما مواد افزودنی خیلی کمی مورد نیاز هست که عملا تهیه آن در مقدار کم خیلی سخت میباشد. ساخت قالب در تیراژ بالا ارزان هست ولی وقتی مقدار کمی قالب نیاز هست بسیار گران تمام میشود.
موزه ملی جمهوری برزیل
